Knotsenburg is de naam van de stad Nijmegen tijdens het carnaval. De naam wordt sinds 1968 gebruikt en is afkomstig van zogenoemde Knotsendragers, die zich in het jaar 1566 in de regio Nijmegen begonnen te bemoeien met de godsdiensttwisten. Deze godsdiensttwisten waren een groot succes, want de jaren daarna werd het ‘Knotsendragersfeest’ gevierd. De naam Knotsenburg komt in beeld wanneer de ergernissen en frustraties van de bewoners uit Lent over de Nijmeegse Knotsendragers zo groot wordt, dat zij zich gaan verweren met een schans: een vestingwerk, dat met weinig middelen in 1558 werd opgetrokken om de Nijmegenaren te plagen. Die schans wordt in 1590 omgevormd tot een echt fort: Knodsenburg.
In 1966 werd de Stichting Openbaar Carnaval Nijmegen, kortweg SOCN, opgericht als opvolger van de AVNOC. Deze stichting is gebaseerd op een samenwerkingsverband tussen verenigingen in Knotsenburg en doopte in 1969 ‘Nijmegen’ tijdens het Carnaval om in ‘Knotsenburg’. De stichting heeft het volgende ten doel:
Het ontwikkelen, faciliteren en stimuleren van de viering van het Openbaar Carnaval.
Het bereiken van een brede doelgroep.
Het uitdragen van het maatschappelijke en culturele karakter van carnaval.
De samenwerking met gemeente, horeca, verenigingen, dweilorkesten en andere belangengroeperingen.
De SOCN is verantwoordelijk voor het benoemen van het Prinsenkabinet en enkele activiteiten. Daarnaast staat jaarlijks een centraal motto centraal, dat ook door de Stichting wordt bepaald.
In 2020 is de Stichting Openbaar Carnaval Nijmegen (SOCN) is overgegaan in de Federatie Openbaar Carnaval Nijmegen (FOCN). In de Federatie is het belangrijkste thema: samenwerken met alle verenigingen, stichtingen en andere geledingen in het Knotsenburgse.
Tijdens de carnavalsperiode is het Prinsenkabinet aan de macht. Dit Prinsenkabinet bestaat uit de Prins Carnaval, twee mannelijke adjudanten en twee vrouwelijke pages. Het geheel staat onder leiding van de Chef Protocol. Het Prinsenkabinet wordt traditiegetrouw tijdens de Prinsenproclamatie bekendgemaakt. Deze Prinsenproclamatie vindt plaats op de zaterdag voor 11 november.
Naast het Prinsenkabinet wordt ook een Jeugdprins met gevolg benoemd. Ook dit kabinet bestaat uit de Jeugdprins met zijn twee mannelijke adjudanten en twee vrouwelijke pages. Net als het Prinsenkabinet staat het Jeugdprinsenkabinet onder leiding van de Chef Protocol. Het Jeugdprinsenkabinet wordt sinds carnavalsseizoen 2014/2015 traditiegetrouw bekendgemaakt op de zondagmiddag na de Prinsenproclamtie.
Binnen Knotsenburg worden er verschillende activiteiten georganiseerd, zoals de Rheinsche pronkzitting van Sint Anneke. Naast het verenigingsleven, dat zijn eigen activiteiten organiseert en viert, zijn er ook activiteiten die centraal georganiseerd worden vanuit de FOCN of onder auspiciën van de federatie plaatsvinden. Deze activiteiten zijn:
Schlagerfestival: Het Knotsenburgse Schlagerfestival, georganiseerd door carnavalsvereniging Kiek ze Kieke vindt altijd één week voor 11 november plaats. Locatie is sinds het carnavalsseizoen 2015/2016 De Lindenberg in Nijmegen. Van de deelnemende schlagers wordt er elk jaar ook een cd uitgebracht.
De Prinsenproclamatie: De Prinsenproclamatie wordt traditiegetrouw op de zaterdag voor 11 november in De Vereeniging gehouden. Op deze avond wordt de Prins Carnaval en zijn kabinet bekendgemaakt. Voorafgaand van deze bekendmaking worden allerlei acts uit Nijmegen en daar buiten getoond.
Jeugdprinsenproclamatie: Knotsenburg benoemt jaarlijks ook een Jeugdprins. Deze Jeugdprins wordt op de zondagmiddag na de Prinsenproclamatie bekendgemaakt in De Vereeniging. Het Jeugdprinsenkabinet bestaat eveneens als het Prinsenkabinet uit Prins Carnaval, twee adjudanten en twee pages.
Sleuteloverdracht: Op de zaterdag van Groot Carnaval vindt altijd de sleuteloverdracht plaats. De burgemeester van Nijmegen overhandigt dan op het stadhuis symbolisch de sleutel aan Prins Carnaval.
Knotsenburgse Optocht: Op de zondag van Groot Carnaval trekt de Knotsenburgse Optocht door de straten in het centrum. Een stoet vol bonte verschijningen weet dan het toegestroomde publiek te amuseren.
Knotsenburgse Kroegentocht: De maandag van Groot Carnaval staat in het teken van de Nijmeegse Kroegentocht ‘Van Café naar Café’, dat georganiseerd wordt door CV St. Stevenskrupers. Het spektakel begint en eindigt op de Grote Markt te Nijmegen.
Boerenbruiloft: Traditioneel op de vierde dag van het carnavalsfeest wordt in het stadhuis een carnavalistisch paar in de onecht verbonden. Aansluitend vindt in Het Kolpinghuis een receptie met vele optredens plaats.
In1948 werd de eerste carnavalsvereniging in Nijmegen, De Blauwe Schuit, opgericht. Later volgden meer verenigingen, zoals in 1949 Het Geberste Kruukske, in 1952 St. Anneke, in 1960 de Vrolijke Heikneuters, ‘t Schependom en Kiek ze Kieke. Vele verenigingen zouden nog volgen, maar ook een groot aantal verdween weer van het carnavalspodium.
Nijmegen telt diverse carnavalsverenigingen, waarvan het merendeel is aangesloten bij de Federatie Openbaar Carnaval Nijmegen (FOCN). De volgende verenigingen zijn aangesloten bij de FOCN: CV St. Anneke, CV De Blauwe Schuit, CV De Deurdrievers, CV ‘t Durstige Bluumke, CV De Feestplekkers, CV Het Geberste Kruukske, CV De Keulse Pot, CV Kiek ze Kieke, CV De Platte Knip, CV St. Stevenskrupers, CV ‘t Swerte Schaop en CV De Waoterjokers.
CV De Spoorspiekers is geen lid van de FOCN maar viert wel carnaval in Knotsenburg.
Daarnaast beschikt Knotsenburg over vele dweilorkesten: Al Mo We Krupe, De Busband, Fan Tatteme, Kwakbergband, Volle Blaos, De Waoterblaosjokers, De Loatbloejers, Uit je Dak-kapel, De Deurhoalers.
Naast de carnavalsverenigingen en dweilorkesten zijn er ook andere groeperingen die een steentje bijdragen binnen Knotsenburg: dansgroep De Waalsterretjes, het Adjudantencorps, het Prinsenconvent en De Hofraad.
© 2023 Gerealiseerd door rmic / onweerstaanbare marketing & MARV-Websolutions